سنگ تراورتن
تراورتن، نوعی سنگ از دسته سنگ های رسوبی و تزیینی به‌شمار می‌رود. این سنگ بجا مانده از رسوبات چشمه‌های آب گرم هستند. حفرات موجود در این سنگ به دلیل فضای اشغال شده توسط گازهای موجود در آبهای گرم منبع رسوب‌گذاری است. هرچه عناصر محلول در آب این منابع کمتر باشد، رنگ سنگ روشن‌تر خواهد بود.
میزان گرما و ارتفاع منطقه نیز بر کیفیت تراورتن تأثیر می‌گذارد. در ایران معادن تراوتن بزرگی وجود دارند که از آنها می توان معدن تراورتن آق دره ، معادن تراورتن زنجان ، تکاب ، اردبیل و مرکزی را نام برد.
تفاوت سنگ تراورتن مرمریت
بافت مرمریت بسیار صاف است و با حالت براق به رنگ صیقلی تولید می شود. این سنگ تمایل دارد تا کمی از درخشش پر زرق و برق نیز داشته باشد.تراورتن ظاهرا متخلخل است، و به نظر می رسد طبیعی تر و دارای بافت است. با این حال، زمانی که محکم چسبانده شده، پلاک تراورتن صاف و مناسب برای کف و یا به عنوان کفپوش های حمام در نظر گرفته شود. این سنگ نسبتا نرم و جذب کننده آب است، بنابراین لازم است چند لایه رزین برای جلوگیری از نفوذ آب به سنگ استفاده شود.
رنگ های تراورتن به طور معمول گرم هستند و از سفید یا کرم تا بژ، طلایی، قهوه ای و حتی قرمز می باشند.اگر چه سنگ مرمریت گاهی اوقات تک رنگ است، اغلب آن یک رنگ با رگه های دیگری از طریق آن در حال اجرا، مانند سفید با رگه های خاکستری یا سیاه و سفید است. دیگر رنگ های رایج شامل سیاه و سفید، خاکستری، صورتی، آبی یا سبز می باشند.
ویژگی های سنگ تراورتن
تراورتن دارای بافتی متخلخل و رنگ‌های متنوع و نواری شکل است که تنوع رنگی آن به علت اختلاف در ترکیباتی است که در زمان رسوب‌گذاری در عناصر سنگ وجود دارند و خود را به صورت رگه‌های مختلف نشان می‌دهند. قابل ذکر است که چون این رگه‌ها دارای ترکیب شیمیای متفاوت از زمینه سنگ می‌باشند در سنگ ایجاد شده دارای استحکام کمتری بوده و نقطه حساس یک سنگ را تشکیل می‌دهند که کمترین مقاومت را در برابر ضربه یا فشار از خود نشان می‌دهند و هر چه سنگ دارای رگه‌ها و ناخالصی‌های کمتری باشد استحکام بالاتری را دارا میباشد.
اکثر سنگ‌های تراورتن مقاومت سایشی پایینی دارند بنابراین به راحتی فرآوری می‌شوند اما مقاومت فشاری مناسبی دارند (مقاومت فشاری آنها از مرمر بیشتر و از گرانیت کمتر است) اما استحکام و تخلخل پذیری بالای آن شرایط کار در محیط اشباع و ارتفاع را فراهم می‌سازد. مقادیر حداکثر و حداقل الزامات فیزیکی تراورتن در استاندارد ASTM C1527 یا ۱۳۲۴۷ ملی ایران موجود میباشد.
کاربردهای سنگ تراورتن
سرانه تولید سنگ تراورتن کشورمان، به دلیل افزایش تقاضا، در طی سالهای اخیر افزایش یافته که در سالهای پیش از 1381 این نوع از سنگ به عنوان سنگی ارزان قیمت شناخته می شد و در بازار داخل مورد توجه قرار نمی گرفت تا با ورود رزین به بازار و جایگزین شدن رزین به جای استفاده از بتونه و سیمان برای پر کردن تخلخلهای سطحی، استفاده ازسنگ تراورتن مورد استقبال قرار گرفت و نیز زیبایی منحصر به فرد آن همراه با قیمت مناسب باعث افزایش فروش در بازار شده است.
ضخیم ترین نوع آن مختص محیط های سرد است تا از آسیب دیدن سنگ در چرخه انجماد و ذوب ممانعت شود. همه این ضخامت های گوناگون برای دیواره استخر مناسب هستند. بافت خاص و لیز نبودن آن ناشی از حفره های ریز آن است.
تراورتن‌ها به خاطر خاصیت تخلخل بسیار بالای آن مناسب برای نماهای داخلی و بیرونی ساختمان میباشد.این تخلخل باعث می شود که دوغاب سیمان در این فضاها نفوذ پیدا کند و به عنوان یک اسکوپ طبیعی عمل کند.
تراورتن‌ها را می‌توان حتی در مناطق بسیار سرد و با بارندگی زیاد نیز در نمای ساختمان کارکرد بدون آنکه نگران رها کردن سنگ باشیم.
در نمای داخلی نیز می‌توان از این سنگ برای کاربرهای زیر استفاده کرد:
قرنیز دیواری
سنگ بغل پله
و…
مزایای سنگ تراورتن
سطح رویی تراورتن همواره خنک می ماند؛ بنابراین انتخابی مناسب برای استخر و حیاط در آب و هوای گرم است.
هم ساب پذیری زیاد سنگ تراورتن
رایج ترین رنگ های آن مقرون به صرفه هستند.
بافت پر منفذ آن، مانعی برای لیز خوردن است.
می توان به جای استفاده از ملات، سنگ را خشک کار کرد.
بافت لوکس تراورتن، نمایی دیدنی به همراه می آورد.
سنگ تراورتن دچار رنگ رفتگی نمی شود.
معایب سنگ تراورتن
عدم یکنواخت بودن رنگ و طرح یکی از معایب سنگ تراورتن است و همچنین مقاومت پایین آن در برابر سرما. در صورت خیس بودن سنگ تراورتن و رسیدن دمای محیط به دمای انجماد، این سنگ فوری خرد می شود و به همین سبب در زمان نگهداری طولانی مدت کوپ های تراورتن در هوای سرد حتماً آنها را می پوشانند.
از دیگر معایب سنگ تراورتن جذب آب نسبتاً بالای آن میباشد. این نقیصه نیز با ورود رزین به بازار و استفاده از آن در حین فرآوری و پولیش، باعث کم شدن میزان جذب آب شده و از مزایای آن دیرتر کثیف شدن سنگ می باشد. بنابراین کیفیت ساب و رزین استفاده شده در حین فرآوری، در مدت حفظ ماندگاری و زیبایی سنگ تراورتن تاثیر قابل توجهی می گذارند.
انواع سنگ های شناخته شده تراورتن
تراورتن حاجی آباد
سنگ تراورتن حاجی اباد نسبت به دیگر انواع سنگ‌های تراورتن نسبتا سنگین‌تر و مقاوم‌تر بوده و برای نصب آن روی نمای بلند از پوشش استفاده می شود. این سنگ تنوع رنگی زیادی دارد و رنگ‌های آن از قهوه‌ای تیره شروع شده و به رنگ روشن و سفید می‌رسد. هر اندازه که این سنگ سفید و روشن‌تر باشد، از محبوبیت بیشتری در میان مصرف کنندگان خود برخوردار میشود. به همین دلیل سنگ روشن حاجی آباد دارای قیمت بیشتری نسبت به رنگ های تیره آن است. این سنگ از نظر طرح دارای دو نوع طرح ریز و درشت بوده و طرح‌های آن را با توجه به سلیقه سازندگان و طراحان انتخاب می کنند. جالب است بدانید به سنگ‌های تراورتن حاجی آباد سنگ استخوانی هم گفته میشود. جنس این سنگ به گونه‌ای است که در برابر فشارهای احتمالی، ضربات سخت، اتصال به نما و همچنین حمل و نقل مقاوم بوده و صیقل‌پذیری بسیار خوبی دارد.
تراورتن آتشکوه
یکی دیگر از انواع سنگ‌های تراورتن، سنگ تراورتن آتشکوه می باشد که در واقع از جمله سنگ‌های گران‌قیمت و لوکس محسوب میشود.معدن این سنگ در استان مرکزی شهرستان محلات در منطقه‌ای به نام آتشکوه واقع شده. تراورتن آتشکوه رنگ سفید و کرم دارد و از قیمت بالایی برخوردار میباشد. البته گفتنی است که نوع ضعیف‌تر این سنگ رگه های قرمز دارد و قیمت آن به نسبت پایین تر است. این نوع تراورتن سورت‌بندی زیادی دارد.
تراورتن تکاب
در تکاب هم معادن زیادی از سنگ تراورتن وجود دارد مانند سنگ تراورتن تکاب سیلور، خرمایی و کرم تکاب. هر یک از این سنگ ها هم برای مصرف داخلی و هم برای صادرات مورد استفاده قرار می گیرند. زیبایی سنگ های رنگی تکاب آن قدر بالاست که در بازارهای داخلی و خارجی طرفداران زیادی پیدا کرده است.
تراورتن کاشان
معدن این سنگ در استان اصفهان، شهرستان کاشان، جاده نراق، سه راه کله ارمک و در مجاورت روستای برز آباد واقع گردیده است. در معادن سنگ تراورتن کاشان نیز می‌توان سنگ‌های تراورتن رده متوسط را پیدا کرد. این سنگ ها دارای رنگ های شکلاتی (قهوه ای)، کرم، کرم بژ و بژ هستند.
در معادن سنگ یزد هم مثل کاشان سنگ های تراورتن رده پایین‌تری پیدا می شود. این سنگ ها رنگ های شکلاتی (قهوه ای)، لیمویی، سیلور ، کرم، کرم بژ و بژ دارند. تخلخل سنگ تراورتن یزد نسبت به نوع های مشابه بیشتر بوده و برش این سنگ ها بی موج و به صورت طولی انجام می شود.
سنگ تراورتن طبس
سنگ تراورتن طبس با زمینه اصلی سفید و دارای طیف رنگی روشن است که دارای رگه‌های قهوه‌ای یا مشکی یا صورتی میباشد. سنگ تراورتن طبس دارای مقاومت زیاد و ساب‌پذیری زیادی دارد و خلل‌وفرج کمی در سنگ وجود دارد. معدن سنگ تراورتن طبس در فاصله 450 کیلومتری شمال شرق یزد و 100 کیلومتری جنوب طبس واقع گردیده است.کاربرد این سنگ بیشتر در نمای شاختمان استفاده میشود و با ترکیب با سنگ گیوتین یا آجر قهوه ای سوخته نمای زیبایی دارد.
سنگ تراورتن آبگرم
سنگ تراورتن آبگرم زمینه رنگ کرم دارد که رنگ کرم در نماهای ساختمانی ایران جایگاه بخصوصی دارد.سنگ تراورتن آبگرم به رنگ کرم روشن و گاهی اوقات سفید است که در بیشتر سورت‌ها یکنواخت است و در سورت‌های درجه دو معمولا لکه‌های سیاه در آن رویت می‌گردد. درجات خوب این سنگ دارای خلل‌وفرج‌های ریز است اما درجات ضعیف‌تر حفره‌های تقریبا بزرگتری دارند که با رزین پر می‌شوند.این سنگ در نمای اصلی ساختمان و دیوارهای داخلی و همچنین دیوارهای پارکینگ و راه‌پله کاربرد زیادی دارد. قیمت این سنگ هم مثل اکثر تراورتن‌ها بستگی به یکنواختی دارد و هر چه سنگ روشن‌تر باشد قیمت سنگ بالاتر است.
سنگ تراورتن ابیانه
سنگ تراورتن ابیانه از طیف رنگی کرم روشن تا بژ موجود است. این سنگ از جمله سنگ های نوظهور در صنعت تولید سنگ محسوب میشود که معدن این سنگ از سال 1390 شروع بکار کرده است. سنگ تراورتن ابیانه به دو سورت بی‌موج و موج‌دار قابل فراوری و تولید است که بیشتر به‌صورت بی‌موج تولید میشود و بخاطر رنگ‌بندی خوب و یکنواخت سنگ محبوب نمای رومی است. اگر بخواهیم به معایب این سنگ اشاره کنیم سنگ تراورتن ابیانه درصد آهک بیشتری نسبت به برخی سنگ‌های تراورتن دارد و به همین دلیل قابلیت ساب‌پذیری کمتری دارد.
